Samenvatting van de WFD/EUD-conferentie

Samenvatting van de conferentie

Gebarentalen als bedreigde talen 
WFD/EUD-conferentie in Ål, Noorwegen 

Deelnemers uit 21 verschillende landen reisden naar Ål, Noorwegen, voor een conferentie met als thema "Gebarentalen als bedreigde talen". Vertegenwoordigers van 14 nationale verenigingen van doven waren aanwezig, waarvan een groot deel door hun voorzitters werd vertegenwoordigd.

Tijdens de vier dagen durende conferentie werd duidelijk dat nationale gebarentalen vaak tot bloei zijn gekomen in specifieke instellingen: scholen voor doven. Historisch gezien werden scholen voor dove kinderen locaties voor de ontwikkeling en overdracht van gebarentalen, die op hun beurt de ontwikkeling van dovengemeenschappen bevorderden. [ii] De deelnemers aan de conferentie zagen dat nieuwe technologische ontwikkelingen en de daarmee samenhangende pedagogie de status van de nationale gebarentalen van sommige landen in gevaar kunnen brengen. [iii]

Uit vier dagen dialoog tussen academici, deskundigen op het gebied van taalbeleid, vertegenwoordigers van dovenverenigingen en leden van de dovengemeenschap zijn enkele centrale thema's naar voren gekomen.

Ten eerste dat er verkeerde informatie bestaat over de relatie tussen gesproken en gebarentaal. Een veel voorkomende mythe is dat dove kinderen met cochleaire implantaten in een omgeving zonder gebarentaal moeten worden geplaatst, omdat gebarentaal de ontwikkeling van gesproken taal zou verstoren. Maar zoals een van de sprekers met klem opmerkte, is er absoluut geen onderzoek dat deze mythe ondersteunt. Integendeel, er is overvloedig onderzoek dat aantoont dat tweetaligheid een voordeel is. Kinderen de kans geven om twee of meer talen te leren bevordert hun taalontwikkeling. Het is belangrijk dat dovenverenigingen, leiders en academici degenen die verkeerde informatie verspreiden, aan de kaak stellen. Het is aan ons om de nauwkeurigheid van het openbare en academische debat over de relatie tussen gesproken en gebarentalen te bevorderen.

Ten tweede, dat er extremistische onderwijsmethoden bestaan die dove kinderen niet alleen het recht op gebarentaal ontzeggen, maar hen ook het recht op visuele leerstrategieën ontzeggen. Wij moeten ons afvragen waarom een onderwijsmethode een mens het recht op een natuurlijk communicatiemiddel zou ontnemen. Schenden deze onderwijsmethoden het VN-Verdrag inzake de Rechten van het Kind? Schenden zij de mensenrechten van dove kinderen?

De conferentie bracht ook ideeën naar voren over hoe gebarentalen het pad van de bedreiging kunnen verlaten en in plaats daarvan kunnen floreren binnen de samenleving als geheel. Inspanningen om gebarentalen te bevorderen zijn vaak gericht geweest op nationale gebarentalen. Maar er bestaan ook andere vormen van gebarentalen, die onderzoekers "dorpsgebarentalen" noemen. Deze talen komen voor in kleine gemeenschappen, vaak geografisch geïsoleerd, waar een genetische variant van doofheid veel voorkomt en families zowel dove als horende leden hebben. Deze gemeenschappen hebben op verschillende tijdstippen en locaties in de menselijke geschiedenis bestaan. In deze gemeenschappen is gebarentaal wijdverspreid als gemeenschapstaal die zowel door doven als horenden wordt gebruikt. Als een gebarentaal wordt geaccepteerd als een organisch onderdeel van de gemeenschap, zoals het geval is met sommige dorpsgebarentalen, dan worden deze gebarentalen niet bedreigd. [iv] De les die de deelnemers aan de conferentie trokken is dat nationale gebarentalen moeten worden gezien als organische menselijke talen, en niet simpelweg als iets dat alleen voor doven bestaat. Een van de sprekers merkte op dat gebarentalen de cognitieve ontwikkeling van de gebruikers bevorderen. Er is aangetoond dat gebarentalen helpen bij de leesontwikkeling van zowel horende als dove kinderen.[v] Hierdoor zien we dat gebarentalen een voordeel zijn voor alle mensen.

Ten slotte merkten de deelnemers aan de conferentie op dat er andere manieren zijn om gebarentalen te bevorderen dan onze traditionele afhankelijkheid van onderwijsinstellingen. Onderwijsinstellingen hebben als hoofddoel het onderwijzen van dove kinderen, met als uiteindelijk doel het bevorderen van sociale integratie, niet van een bepaalde taal. De afgelopen jaren zijn er echter in verschillende landen taalbeleidsraden of taalplanningsraden ontstaan, met adviseurs of raden die zich richten op gebarentalen. Deze instellingen hebben één primair doel: het promoten van gebarentalen.[vi] Het werk van deze raden moet attitudeplanning integreren in de samenleving als geheel. Deze besturen moeten het bewustzijn verspreiden dat gebarentalen een collectief goed zijn - dat gebarentalen bestaan als een aanwinst voor de hele mensheid.

[i] Murangira, Ambrose. 2011. How Deaf Communities can be Active Stakeholders in Deaf Education. Paper gepresenteerd op de conferentie Sign Languages as Endangered Languages, World Federation of the Deaf and European Union of the Deaf, 6-9 november in Ål Noorwegen.

[ii] Tijsseling, Corrie. Recente veranderingen in het taalbeleid in het Nederlandse dovenonderwijs. Paper gepresenteerd op de conferentie Sign Languages as Endangered Languages, World Federation of the Deaf and European Union of the Deaf, 6-9 november in Ål Noorwegen.

[iii] Tijsseling, 2011; Boye-Niemelä, Janne. 2011. De huidige status van de Deense gebarentaal. Paper gepresenteerd op de conferentie Sign Languages as Endangered Languages, World Federation of the Deaf and European Union of the Deaf, 6-9 november in Ål Noorwegen.

[iv] Zeshan, Ulrike. 2011. Models of sign language endangerment and opportunities for revitalisation.Paper presented at the conference Sign Languages as Endangered Languages, World Federation of the Deaf and European Union of the Deaf, November 6-9, in Ål Norway; Dikyuva, Hasan. 2011. Mardan Gebarentaal. Paper gepresenteerd op de conferentie Sign Languages as Endangered Languages, World Federation of the Deaf and European Union of the Deaf, 6-9 november in Ål Noorwegen.

[v] Hauser, Peter. Hoe dove kinderen leren. Paper gepresenteerd op de conferentie Sign Languages as Endangered Languages, World Federation of the Deaf and European Union of the Deaf, 6-9 november in Ål Noorwegen.

[vi] Alanne, Kaisa. 2011. Gebarentalen en taalbeleid en -planning. Paper gepresenteerd op de conferentie Sign Languages as Endangered Languages, World Federation of the Deaf and European Union of the Deaf, 6-9 november in Ål Noorwegen; Holten, Sonja Myre. 2011. Gebarentaal in Noorwegen: What's Next? Paper gepresenteerd op de conferentie Sign Languages as Endangered Languages, World Federation of the Deaf and European Union of the Deaf, 6-9 november in Ål Noorwegen.

Deze pagina afdrukken